حفاظتِ تفویضی از شهرهای اسلامی در عجایب‌نگاری‌های مسلمانان در سده‌های میانه: کارکرد و صورت طلسم‌های شهری

بنا بر منابع دورۀ اسلامی، شهرنشینان بخشی از وظیفۀ حفاظت از خود و شهرشان را به دیگران تفویض می‌کنند و مراد از حفاظت تفویضی این است که عاملی به جز شخص یا شهر تحت حفظ، حافظ جان و مال مردم شود. در میان انواع راه‌های حفاظت تفویضی، از مقوله‌های کمتر کاویده‌شده استفاده از طلسم‌هایی است که در پندار مردم سده‌های میانه، کارکردهای متنوعی به آنها منسوب بوده است: حفظ شهر از گزند حیوانات و آفات؛ حفظ شهر از بلایای طبیعی و عوامل جوّی؛ حفظ معادن و منابع شهر از دستبرد اغیار؛ مدیریت انسانی در قالب افزایش همدلی بین مردم و جلوگیری از بعضی جرم‌ها؛ و حفظ ابنیۀ عمومی. این دسته از طلسم‌ها را که گستره‌ای در مقیاس یک شهر داشته‌اند، می‌توان «طلسم شهری» نام نهاد که در صورت‌های بسیار متعددی، اگرچه معمولاً با استفاده از سنگ، ساخته می‌شدند: مجسمه و تندیس‌های دوبعدی (تراشیده‌شده روی زمین یا دیوار) و سه‌بعدی؛ مناره؛ و خانه.